Οι παγίδες Εξωδικαστικού Μηχανισμού στις ρυθμίσεις οφειλών

Λύσεις στα «κόκκινα δάνεια» προσφέρει η πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ, ανεξάρτητα που ελλοχεύουν παγίδες εξωδικαστικού.

Στις αρχές του 2024, o εξωδικαστικός είχε τις πιο ριζοσπαστικές τις αλλαγές από την εισαγωγή της το 2020.

Αυτό όμως δεν μείωσε τα εγγενή θέματα του μηχανισμού αυτού, με τις ρυθμίσεις να παραμένουν δυσεύρετες.

Συγκεκριμένα, η νομοθεσία κρύβει δικλείδες που επηρεάζουν την έκβαση των αιτήσεων.

Αν και το Φ.Ε.Κ. ορίζει ξεκάθαρα τις προϋποθέσεις για την υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα, δεν υπάρχει κάποια αναφορά στις υποχρεώσεις των φορέων.

Ειδικότερα, οι χρηματοδοτικοί φορείς, δηλαδή οι τράπεζες και τα funds, διατηρούν την «σιωπηρή» ικανότητα να μην προχωρούν σε ρυθμίσεις.

Μάλιστα, δεν έχουν την υποχρέωση να υποβάλουν προτάσεις και μπορούν να ακυρώσουν μια αίτηση αυτοβούλως.

Τέτοιοι μηχανισμοί (δηλαδή χωρίς υποχρεωτική συμμετοχή πιστωτών) υπήρξαν στο παρελθόν, χωρίς τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Αναφορικά, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο ν.4469/17, η πρώτη δηλαδή εκδοχή του εξωδικαστικού.

Η πλατφόρμα του εξωδικαστικού για όσους ασκούν εμπορική δραστηριότητα κατέληξε με συνολικά 400 περίπου υποθέσεις, έναντι των χιλιάδων που ανέμενε το Υπουργείο.

Επιπλέον, άλλα παραδείγματα αποτελούν ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών, μια πλατφόρμα η οποία έφερε τουλάχιστον απογοητευτικά αποτελέσματα.

Τέλος, το στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού του ν. Κατσέλη και οι νόμοι Δένδια και Χατζηδάκη είχαν ακριβώς τα ίδια θέματα.

Κοινά χαρακτηριστικά στα παραπάνω λοιπόν αποτέλεσαν η προαιρετική συμμετοχή των πιστωτών, που ακολούθησαν την τακτική της αποχής.

Δεν προκαλεί εντύπωση βέβαια, αφού η σχέση οφειλέτη με πιστωτή ουδέποτε υπήρξε σχέση ισότιμη.

Βέβαια με τους όρους που πλέον θέτει ο εξωδικαστικός, οι φορείς έχουν συμφέρον από μια πιθανή ρύθμιση που θα τους επιτρέψει απόσβεση μέσω βιώσιμων λύσεων και όχι ρευστοποίησης.

Όταν προχωρά ο κάθε αιτών σε αίτηση στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού, έχει την υποχρέωση να άρει το απόρρητό του.

Συγκεκριμένα, ο οφειλέτης δίνει την συγκατάθεσή του για την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου του.

Επιπλέον, στην άρση περιλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα μέλη, όπως ο/η σύζυγος και τα εξαρτώμενα μέλη.

Αυτό ισχύει ανεξαρτήτως εάν έχουν συνυπογράψει στις υπό ένταξη δανειακές συμβάσεις.

Ταυτόχρονα, σε άρση πρέπει να προχωρήσουν οι εγγυητές και οι συνοφειλέτες.

Αυτό το βήμα παραμένει αναγκαστικό, ακόμα και πριν γνωρίζει ο οφειλέτης για τη συμμετοχή ή μη του πιστωτή.

Έτσι, ενώ ο δανειολήπτης έχει την υποχρέωση της παραχώρησης πρόσβασης για τα στοιχεία του και της οικογένειάς του, οι τράπεζες δεν έχουν την ίδια υποχρέωση.

Μάλιστα, αυτή η έλλειψη διαφάνειας οδηγεί σε φαινόμενα αδικαιολογήτων αποφάσεων αλλά και άρνησης σε ρύθμιση.

Για πολλούς δε, παραμένει άγνωστο το πώς εκτιμούν οι φορείς τις οφειλές.

Επιπροσθέτως, οι οφειλέτες δεν μπορούν να μάθουν τα ποσά των πρόσθετων κερδών (π.χ. μέσω τιτλοποίησης των οφειλών κλπ), ούτε σε τι ύψος κατέληξαν τα οφέλη αυτά.

Με αυτό τον τρόπο, δεν  γνωρίζουν τα ποσά αυτά και δεν μπορούν να τα διεκδικήσουν σε συνυπολογισμό στην τελική πρόταση ρύθμισης.

Κατανοούμε λοιπόν, πως με αυτή την προκαταβολική άρση απορρήτου, ο πιστωτής έχει θέση ισχύος έναντι του οφειλέτη.

Δηλαδή, μπορεί ο πιστωτής να λάβει με τη συγκατάθεση του οφειλέτη κάθε απαραίτητη πληροφορία, να μην προχωρήσει σε διαπραγμάτευση και να κινήσει διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης.

Κανένας νόμος και ΚΥΑ δεν προβλέπει κάποια διαδικασία ελέγχου της διαδικασίας.

Κάθε προσπάθεια ρύθμισης βρίσκει θεμέλια στην διακριτική ευχέρεια των τραπεζών, που δεν επιθυμούν πάντα να συμμετέχουν στη διαδικασία.

Η υποβολή ή μη πρότασης, η αξιολόγηση της βιωσιμότητας ή της φερεγγυότητας του οφειλέτη και κάθε άλλο βήμα της αίτησης, δεν αποτελεί υποχρέωση των πιστωτών.

Αντιθέτως, τους δίνει ο νόμος απεριόριστη (και μη ελέγξιμη δικαστικά) δυνατότητα να πράξουν όπως θεωρούν σωστότερα.

Έτσι, έχουμε ανισορροπία μεταξύ του οφειλέτη και του πιστωτή, χωρίς ισοδύναμες συνθήκες διαπραγμάτευσης και χωρίς έλεγχο κατά των καταχρηστικών συμπεριφορών.

Βέβαια, η εξασφάλιση δικαστικού ελέγχου θα αποτελούσε θεσμική εγγύηση για την εξασφάλιση λυσιτελών ρυθμίσεων, αποφεύγοντας φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Αν και ο νόμος προβλέπει ελάχιστα ποσά για μηνιαία αποπληρωμή και μέγιστη διάρκεια ρύθμισης, δεν προβλέπει διευκολύνσεις προς τους οφειλέτες.

Δηλαδή, δεν υπάρχει απτός νομικός θεσμός που ορίζει υποχρεωτικά προς τους πιστωτές να διαγράφουν χρέη, ούτε ποσοστιαία ούτε ποσοτικά.

Αντιθέτως, όλη η πρωτοβουλία εμπίπτει στους χρηματοπιστωτικούς φορείς και το δημόσιο.

Ταυτόχρονα, η έλλειψη εμπράγματης εξασφάλισης στις οφειλές οδηγεί σε πιο δυσμενείς ρυθμίσεις.

Από την άλλη, αν υπάρχουν εξασφαλίσεις, συνήθως τα fund και οι τράπεζες προτιμούν να προβούν σε επιθετικές μορφές απόσβεσης των χρεών, όπως οι πλειστηριασμοί.

Όμως, με τις τελευταίες βελτιώσεις του εξωδικαστικού υπάρχουν δικλείδες που προστατεύουν έτι περισσότερο τους αιτούντες.

Αν και οι τράπεζες μέχρι τώρα δεν επέδειξαν πρωτοβουλία για διαγραφή χρεών ή πιο ήπιες ρυθμίσεις υπέρ των οφειλετών, ο εξωδικαστικός διαθέτει ενδεικτικές δικλείδες και όχι υποχρεωτικές.

Αφενός, η νομοθεσία προστατεύει τους οφειλέτες κατά τη διάρκεια υποβολής αίτησης στον εξωδικαστικό.

Όμως, μετά την περάτωση της διαδικασίας, η προστασία τελειώνει εκεί.

Ειδικότερα, ο ν.4738/2020 και οι μετέπειτα τροποποιήσεις, ορίζουν πως οι πιστωτές οφείλουν να αναστείλουν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Η αναστολή διαρκεί είτε μέχρι το πέρας της αίτησης, ή μέχρι την πλήρη αποπληρωμή της επιτυχούς ρύθμισης του εξωδικαστικού.

Παρόλα αυτά, δεν ισχύει το ίδιο άνευ όρων για τους πλειστηριασμούς, αφού μπορεί να ανασταλεί μόνο εάν η αίτηση υποβληθεί μέχρι και 3 μήνες πριν τον πλειστηριασμό.

Παρά τις παγίδες του, η αίτηση εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών αποτελεί μονόδρομο για εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες.

Αποτελεί μια καινοτόμα πλατφόρμα και δίοδο εξυγίανσης των οικονομικών δεδομένων του εκάστοτε ενδιαφερόμενου, χωρίς τα κωλύματα και την ακρίβεια των δικαστηρίων.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός προσφέρει άμεσες και προσιτές λύσεις.

Έτσι, μπορείτε να διασφαλίσετε την περιουσία σας, αλλά απαιτεί τεράστια εξειδίκευση, νομικές και οικονομικές γνώσεις.

Ο εξωδικαστικός έχει αμετάκλητη ισχύ, όπως ακριβώς και μια δικαστική απόφαση, χωρίς όμως το άγχος μιας δικαστικής διαμάχης.

Όμως, αν και η διαδικασία αναφέρεται από πολλούς ως «αυτοματοποιημένη», η πραγματικότητα διαψεύδει αυτή την ψευδαίσθηση.

Αντιθέτως, η κάθε αίτηση απαιτεί προσοχή, έρευνα και εξατομικευμένες προτάσεις.

Κάθε οφειλέτης και το κάθε χρέος έχουν διαφορετικές ανάγκες και δεδομένα.

Έτσι, μπορεί ο κάθε πολίτης να αντιληφθεί πως αποτελεί ανάγκη η επικοινωνία και η ανάθεση τέτοιων αιτήσεων σε εξειδικευμένους συνεργάτες.

Για αυτούς τους λόγους, στο Consulting 4You διαθέτουμε έμπειρο και καταρτισμένο επιτελείο συνεργατών και παρέχουμε εξατομικευμένες και άμεσες λύσεις σε κάθε σας θέμα.

Σκοπός μας δεν είναι μόνο η ρύθμιση των χρεών σας, αλλά και η διασφάλιση των δικαιωμάτων σας.